بزرگترین مسئله اپل ؟

می گویند اگر اپل نتواند آن نوع محصولاتی را که می خواهد تولید کند، ممکن است نخبه های کوپرتینو به فکر ترک شرکت بیفتند.

یک چیز سرگرم کننده در رابطه چنین گمانه زنی هایی درباره موفق ترین و معروف ترین شرکت دنیا وجود دارد.
تازگی ها فقط به خاطر اینکه عده ای سفته باز تصمیم گرفته اند سهام اپل را پایین تر از سهام گوگل قیمت گذاری کنند، عده ای پیراهن چاک می کنند و سایرین دندان قروچه. در سوی دیگر قشر جوان را داریم. گفته شده که آنها در حال مهاجرت از اپل به سوی مایکروسافت هستند. برای چه؟ به خاطر جذاب بودن سرفیس. بله، همان سرفیسی که مایکروسافت حتی حاضر به اعلام آمار فروش آن هم نیست.
در چنین شرایطی که چهره ها در هم می رود و ذهن ها کرخت می شود، باید آن جمله معروف میت رامنی را به خاطر آورد که گفته: «شرکت ها [مجموعه ای از] آدم ها هستند.» جان گروبر (گرداننده وبلاگ معروف Daring Fireball) و میهمان او گای انگلیش (توسعه دهنده مک و آیفون) در بحثی مفصل راجع به آینده اپل، در مورد مسئله مهم و اصلی صحبت کردند: افراد. نگرانی گروبر این است که شاید روزی بهترین مهندسین اپل متقاعد شوند که حضور در کوپرتینو دیگر آنها را راضی نمی کند: «مشکل این نیست که اکنون اپل در حال از دست دادن نخبگان خود است، مشکل این است که شاید روزی چنین وضعی پیش بیاید.»
خب، بعضی ها هم هستند که می گویند شاید کوپرتینو مرکز یک زلزله قوی شود یا شاید موشک های کره شمالی بسیار پیشرفته تر از آنچه امریکا تصور می کند، باشد. چرا این دو حرف را چندان جدی نمی گیریم ولی نظر گروبر در مورد اپل را جدی می گیریم؟ به خاطر مکتب فکری و داستان پردازی هایی که گاه توسط اپل نیز تغذیه شده و دیرگاهی است که این شرکت را در بر گرفته اند.
در این 15 سال، همیشه این اعتقاد وجود داشته که در اصل بخش بزرگی از اپل استیو جابز بوده، با چند قطره معجون طراحی جانی آیو و ایده پردازی های گاه و بی گاه اسکات فورستال. ولی حقیقت بزرگتر این است که همیشه تعداد زیادی متخصص بسیار باهوش و نخبه نیز در کوپرتینو بوده اند که ایده های بزرگی در سر می پرورانده اند ولی حداقل در بین عموم مردم، نام های کوچکی به حساب می آمده اند. یک نمونه از آنها تونی فِیدل است که اپل را ترک کرد و حالا با ترموستات انقلابی Nest، در یک گوشه دیگر از دنیای فناوری زلزله راه انداخته.
گای انگلیش در گفتگو با گروبر می گوید: به عنوان مثال، کسی که محصولی مثل آیفون اول را ساخته، ممکن است آن را دستاورد تمام عمر خود قلمداد کند و در نتیجه، هر آنچه بعد از آن به این بازار بیاید چنین حسی را به او منتقل کند که “آنقدر ها هم تحفه ای نیست.”
ممکن است برخی افراد این تصور را داشته باشند که آنچه درباره محصول احتمالی اپل یعنی iWatch گفته می شود، به خاطر آن است که یک عده آدم مغرور و خود بزرگ بین این پروژه را راه انداخته اند و احتمالا این محصول حاصل نیاز برخی از مهندسین اپل برای نمایش توانایی های خودشان است؛ کسانی که می خواهند این محصول حتماً ساخته و عرضه شود.
با این حال اپل در مورد مبحث سرگرمی خیلی جدی است. همان قدر جدی که درباره طراحی جدی است. بنابراین سخت است تصور کنیم که ناگهان مدیران، تسلیم نیاز عده ای از مهندسان برای خودنمایی شده باشند. آن هم یک خودنمایی پوشیدنی -و البته سود آور. اما بحث متفاوت از این حرف ها است.
هر شرکتی در نگه داشتن افرادی که بخش اصلی کارها را انجام می دهند مشکل دارد. بعضی از کارمندان نمی خواهند دیده و معروف شوند بلکه تنها می خواهند کارشان معروف شود. آنها می خواهند محصولاتی بسازند که همه کس درباره شان حرف بزند و حتی، آنها را بخرد. معروفیت اجتماعی، جزو خواسته های اصلی چنین مهندسانی نیست.
مسئله اصلی اپل -مثل خیلی دیگر از شرکت ها- این است که باید فضایی خلق کند تا هر کسی که در کوپرتینو مشغول کار است، به این باور برسد که هیچ شرکتی برای کار و خلق محصول، بهتر از اپل نیست. این ترس که اپل دیگر قادر به خلق بازارهای جدید و غافلگیر کردن همگان نباشد، برای بسیاری افراد اجتناب ناپذیر است. این تصور که تیم کوک به اندازه استیو جابز ایده پرداز و الهام بخش نیست -بلکه تنها یک مدیر کارامد است- هم اغلب به ذهن ها خطور می کند.
با این حال گاه مدیران کارامد در “خلق موقعیت های عالی برای اینکه بهترین افرادشان همواره موفق به کسب قله های بالاتر شوند،” بی نهایت هوشمندانه عمل می کنند. این بزرگترین آزمون اپل -و تیم کوک- و احتمالاً بزرگترین مسئله این شرکت است. مسئله، صرفاً در مورد ساخت محصولات عالی نیست. بلکه در مورد اعتقاد افراد است. آیا افراد شاغل در اپل هنوز به این معتقد اند که ساخت محصولات عالی، امکان پذیر است؟
اینجا است که یک پرسش دیگر به ذهن خطور می کند: آیا به راستی “یک گجت دیگر” در مخزن ایده های به ظهور نرسیده هستی وجود دارد که بشر برای آسان تر -و دلپذیرتر کردن- زندگی اش، به ظهور و خلق آن نیاز داشته باشد؟ اگر بله، آن گجت چیست؟